رشته دکوراسیون داخلی، یکی از رشته‌هایی است که هر سال تعداد زیادی از علاقمندان معماری و طراحی برای ادامه تحصیل، آن را انتخاب می‌کنند.  این رشته در هنرستان و بعد دانشگاه (کارشناسی و ارشد) ارائه می‌شود. دکوراسیون داخلی (یا همان رشته طراحی داخلی) می‌تواند پردرآمد و جذاب باشد و دانشجویانش بعد از اتمام تحصیل با مهندسی معماری همکاری کنند.

اما طراحی داخلی چه طور رشته تحصیلی است؟ و چطور می‌شود وارد آن شد و تحصیل را تمام کرد؟ دکوراسیون داخلی هم مثل هر رشته دیگری، قبل از انتخاب شدن نیاز به داشتن اطلاعات فراوان و دقیق دارد. در این مطلب سعی می‌کنیم رشته دکوراسیون داخلی را معرفی کنیم و عناوین و سرفصل‌های آن در خارج و داخل از ایران را بهتر بشناسیم.

دکوراسیون داخلی یعنی چه؟

قبل از این که رشته دکوراسیون داخلی را انتخاب یا آن را به کسی توصیه کنیم، باید بدانیم دکوراسیون داخلی دقیقا چه تعریفی دارد.

طراحی داخلی یا interior design، هنر و علم ارتقای فضای داخلی یک ساختمان (خانه، مطب، رستوران و…) است تا فضایی سالم‌تر و زیباتر برای افراد داخل آن (یا حتی ساکنانش) ایجاد شود. یک دکوراتور (یا طراح دکوراسیون داخلی) هم شخصی است که پروژه‌های ارتقای فضای داخلی را برنامه ریزی، هماهنگ و مدیریت می‌کند.

حرفه طراحی داخلی، وقتی به وجود آمد که در تمام دنیا، جوامع بعد از صنعتی شدن رو به پیشرفت گذاشتند و معماری پیچیده و فضاهای کاربردی، جای معماری ساده را گرفت. در آن زمان خانه دیگر فقط برای “زندگی کردن” نبود، بلکه برای “خوب زندگی کردن” طراحی می‌شد. دکوراسیون داخلی، حرفه‌ای چند وجهی است و می‌تواند شامل مواردی مثل رشد و توسعه، برنامه‌ریزی برای فضا، تحقیقات مکانی و ارتباط با سهامداران و صاحبان پروژه باشد.

گاهی حتی طراح داخلی در فرایند اجرا هم دخیل خواهد بود و به اصطلاح باید “بالای سر پروژه” بایستد. این روزها و با اهمیت یافتن طراحی و فضای داخلی در حس و حال یک فضا، علاوه بر خانه‌ها و ویلاهای مسکونی، اماکن زیادی مثل بیمارستان‌ها، مطب‌های پزشکی، آرایشگاه‌ها و رستوران‌ها و کافه‌ها از خدمات دکوراتورها یا طراحان داخلی بهره می‌برند. می‌شود گفت اگر معماری بیرون فضا را مدیریت می‌کند، کار طراحی داخلی مدیریت بهینه‌ی داخل فضا است.

رشته دکوراسیون داخلی در هنرستان چطور رشته‌ای است؟

اگر مطمئن هستید که می‌خواهید مسیر شغلی‌تان را به عنوان یک دکوراتور ادامه بدهید، می‌توانید از هنرستان شروع کنید. از چند سال پیش (سال تحصیلی ۹۵-۹۶) رشته “معماری داخلی” به هنرستان اضافه شد. در سال اول دبیرستان (پایه نهم) می‎توانید این رشته را انتخاب و سه سال در آن تحصیل کنید و بعد کنکور فنی و حرفه‌‍ای یا ریاضی بدهید تا بتوانید در دانشگاه طراحی داخلی یا مهندسی معماری بخوانید. (این نکته را فراموش نکنید که معماری داخلی در کنکور سراسری، جزو زیرمجموعه هنر محسوب نخواهد شد و با کنکور هنر نمی‌توانید به آن برسید).

در سه سال تحصیل در رشته معماری داخلی شما با اصول اولیه معماری و رشته دکوراسیون داخلی، مدل‌های نوآوری و تفکر این حوزه آشنا می‎شوید و عناصر بصری را یاد می‌گیرید. با تاریخ رشته آشنا می‎شوید و حتی گاهی کارآموزی می‌کنید. این‌ها، بخشی از دروسی هستند که دانش‌آموزان در این سه سال می‌گذرانند:

• تزئینات سلولوزی، رنگ موکت و فضاهای داخلی
• تزئینات سنگی
• دانش فنی پایه
• طراحی و عناصر بصری
• انسان و محیط زیست
• هنر
• تفکر و سواد رسانه‌ای
• اخلاق حرفه‌ای
• تزئنات گچی و مبلمان پارچه‌ای
• دانش فنی تخصصی

در رشته دکوراسیون داخلی در دانشگاه، چه درس‌هایی را باید بخوانید؟

در طول چهار سال تحصیل در رشته طراحی یا دکوراسیون داخلی یا interior design، شما باید ۱۱۴ واحد درس اختصاصی، ۲۱ واحد درس عمومی و ۱۴ واحد درس اصلی را بگذرانید و در نهایت پایان‌نامه ارائه کنید. در دفترچه انتخاب رشته، شما این رشته را با نام “کارشناسی حرفه‌ای معماری-طراحی محیط داخلی” پیدا خواهید کرد. زیر بیست دانشگاه در کشور این رشته را ارائه می‌کنند که بسیاری از آن‌ها مراکز علمی- کاربردی و موسسات آموزش عالی هستند. بعضی از عناوین درسی دانشجویان رشته دکوراسیون داخلی، عبارت‌اند از:

• طراحی معماری ۱ و ۲
• عکاسی پیشرفته
• طراحی فضای داخلی ورزشی
• طراحی فضای داخلی مذهبی و فرهنگی
• طراحی فضای داخلی تجاری و اداری
• طراحی فضای داخلی بهداشتی و درمانی
• طراحی فضای داخلی آموزشی
• جامعه‌شناسی معماری
• تمرین‌های معماری
• تنظیم شرایط محیطی
• تاریخ هنر ایران
• تاریخ مبلمان
• بیان معماری پیشرفته
• انسان، طبیعت و ارگونومی
• اصول و فنون مذاکره
• اصول نقاشی دیواری
• ارگونومی و طراحی محصول
• آرایه و چیدمان وسایل

(برای دریافت فهرست کامل دروس، بهتر است به سایت دانشگاه مورد نظر مراجعه کنید).

در سال‌های تحصیل علاوه بر توانایی و مهارت فنی، باید شیوه صحیح سفارش ‌و نظارت، همکاری با مشتری، انواع تفاهم‌ها و توافق‌ها و… را یاد بگیرید و همچنین با فضای کلی کسب و کار در شهر محل کارتان آشنا شوید. این کار را می‌توانید با کارآموزی و داشتن شغل‌های تجربی در زمان‌های بی‌کاریتان انجام بدهید.

کتاب‌های رشته طراحی داخلی

در هنرستان، کتاب‌های درسی این رشته همان‌ دروسی هستند که در بالا گفتیم (دانش فنی، طراحی و زبان بصری و…) اما در دانشگاه‌های ایران و خارج از ایران، بسته به نوع تدریس آن دانشگاه خاص و سرفصل‌های مختلف و گرایش‎ها و… کتاب‌های متفاوتی تدریس می‏شوند که نمی‌شود یک فهرست ثابت و همیشگی برایشان نوشت. اما این فهرست، تعدادی (و فقط تعدادی) از کتاب‌های تدریس شده مربوط به رشته دکوراسیون داخلی در دانشگاه‌های ایران را معرفی می‌کند:

• تاریخ طراحی داخلی ۱ و ۲
• بیونیک در معماری داخلی
• سبک‌شناسی در معماری جلد ۱ و ۲
• رنگ در دکوراسیون
• رنگ مدرن
• طراحی داخلی و رنگ
• طراحی معماری داخلی (مهارت فنی درجه ۱)
• و …

راه‌اندازی یک دفتر دکوراسیون داخلی چقدر امکان‌پذیر است؟

راه‌اندازی یک دفتر طراحی داخلی. این فکری است که از همان ابتدای تحصیل در رشته دکوراسیون داخلی، به ذهن هر دانشجویی می‌رسد. اما چقدر با واقعیت‌های کار در این رشته آشنا هستید؟ آیا در شهرهای مختلف، دفاتر دکوراسیون داخلی شرایط و درامدهای یکسانی دارند؟ خیلی از افراد فعال در این حوزه می‌گویند که به دلیل اشباع بودن پایتخت از دفاتر معماری و طراحی داخلی، بهتر است که کسب و کار را در شهرهای دیگر (به ویژه شهرهای کوچک) راه انداخت. این حرف به صورت بالقوه درست است اما همیشه جواب نمی‌دهد. قبل از ورود به این مسیر، باید حتما با طراحان داخلی باتجربه ارتباط بگیرید.

بعضی از شهرها، مشتریان بیشتری برای دکوراسیون داخلی دارند و در بعضی از شهرهای خیلی کوچک، این مفهوم هنوز آنقدر جا نیفتاده که به درامدزایی برسد. شرکت‌هایی که در رشته دکوراسیون داخلی کار می‌کنند، بیشتر شرکت‎های سهامی خاص یا با مسئولیت محدود هستند. اگر شرکتتان تولیدکننده وسایل دکوراسیون داخلی باشد (مثلا مبلمان یا وسایل چوبی بسازید) باید مجوز ثبت آن را از وزارت تجارت، صنعت و معدن بگیرید و اگر صرفا “طراح” باشید باید به انجمن‌های طراحی داخلی در سر تا سر کشور مراجعه کنید.

دریافت مجوز ثبت شرکت، اولین قدم است. علاوه بر مجوز، شما باید سه عضو حداقل هجده ساله (که حداقل یک سهم از سهام شرکت را هم دارند) داشته باشید، اظهارنامه و اساسنامه بنویسید و آن را به امضای همه سهامداران برسانید. گواهی عدم سو سابقه و سو پیشینه بگیرید. ملکی به عنوان دفتر کار اجاره کنید و …